Page 108 - Cumhuriyet 100 Yaşında

Türkiye’nin 2. Yüzyılında Yüksek Teknoloji için Eylem Çağrısı | Nisan 2023

Küresel değer zincirinde söz sahibi konumda olabilmesini sağlayacak birçok fırsata

sahip olan Türkiye’nin yüksek teknoloji atılımını gerçekleştirememesinin nedenlerini
4 ana başlıkta toplamak mümkün

1. KOBİ'ler dijital dönüşümlerini 2. Yüksek teknolojinin iş ve kullanım
tamamlamakta geri kalıyor. modellerinin oluşması yatırım ve altyapı
gerektiriyor, beklenen hızda katma değere
Dünya Bankası verilerine göre Türkiye'de katma dönüştürülemiyor.
değerin %53'ünü, istihdamın ise %74'ünü sağlayan
mikro, küçük ve orta ölçekli şirketler dijital dönüşümü Büyük ölçekli şirketler ERP ve CRM gibi kurumsal
tamamlamakta büyük şirketlere ve OECD ülkelerine kaynak uygulamalarını kullanmakta iyi bir noktada
kıyasla geri kalmıştır. OECD ülkeleri içerisinde dijital olsalar da, büyük veri, yapay zeka, nesnelerin interneti,
dönüşümün temel seviyelerinden birisi olan web sitesi bulut çözümleri ve 3D baskı gibi daha yeni teknoloji
sahipliğine bakılırsa, Türkiye’de büyük ölçekli şirketler uygulamalarının kullanımında OECD ortalamasının
%91 oranıyla OECD ortalamasının üzerindeyken, orta gerisinde. Bu teknolojileri kullanacakları iş modelleri
ölçekli şirketler %68, küçük ölçekli şirketler ise %45 ve kullanım örneklerindeki eksiklikler nedeniyle
ile OECD sıralamasında sonlarda geliyor. ERP ve CRM ölçeklenememek ve dolayısıyla yüksek maliyetler,
gibi kurumsal kaynak uygulamalarına bakıldığında ise yaygınlaşmanın gerçekleşememesine neden
bu oranlar daha da düşüyor. Türkiye büyük işletmeler oluyor. Yüksek teknolojiyi destekleyecek 5G ve fiber
ve KOBİ’ler arası dijital uçurum bulunan nadir altyapısının hazır olmaması ve veri paylaşımına ilişkin
ülkelerden birisi. Temel sebepler arasında, KOBİ’lerin AB mevzuatıyla uyumsuz kalmış sınırlamalar büyük
kullanacakları çözümler ve kullanım alanlarıyla ilgili ölçekli şirketlerin adım atması önündeki diğer önemli
bilgi eksikliği ve finansal destek ihtiyacı bulunuyor. engelleri oluşturuyor.

3. Dijital girişimlerdeki potansiyele 4. Dijital dönüşüm ve teknoloji atılımının
ulaşmak ve küresel pazarda rekabet ihtiyaç duyduğu yetkinliğe sahip iş gücü
gücünü artırmak için fon ve ekosistem ve inovasyon kültürü istenen ölçüde
desteği yetersiz kalıyor. geliştirilemiyor.
Türkiye'de dijital girişimleri desteklemek için birçok farklı Türkiye'de özellikle yüksek teknoloji alanında
fon mekanizması bulunuyor. Bu fonların parçalı yapısı, varolan iş gücü açığı, tüm sektör liderleri tarafından
dijital girişimleri ölçeklendirecek büyüklüklere ulaşamaması belirtilen en kritik problemlerden birisidir. İnternet
ve farklı seviyelerdeki girişimlere odaklanmaması (tohum, penetrasyonu ve akıllı telefon kullanımı gibi alanlarda
Seri A, Seri B gibi) dijital girişimlerin uluslararası fonların gösterilen hızlı gelişme, dijital yetkinliğe ve nitelikli
dikkatini çekecek değerlemelere ulaşamamasına neden iş gücüne dönüştürülememiştir. Türkiye’de iş
oluyor. Bunun yanısıra, ihtiyaç duyulan ekosistem gücünün %6.2’si bilgi ve iletişim teknolojileri görevi
desteğinin yeterince sağlanamaması da bir diğer önemli yoğun mesleklerde çalışıyor; bu oran ile Türkiye
neden olarak görülüyor. World Intellectual Property OECD sıralamasında sonuncu. Yeni mezunların %81'i
Organization’ın Global Innovation Index (GII) çalışmasına mühendislik, üretim ve inşaat alanından olurken,
göre Türkiye, inovasyon kültürünü artıracak ekosistemi %6'sı bilgi ve iletişim teknolojileri bölümlerinden
kurmakta 75. sırada yer alıyor. Startups Watch'un 2022 oluyor.
yılsonu raporuna göre, Türkiye startupları 2022 yılında
aldıkları toplam 1.6 milyar dolar fon ile Avrupa'da 10. sırada
yer alırken, Orta Doğu ve Kuzey Afrika'da İsrail ve Birleşik
Arap Emirlikleri'nin arkasında kalarak 3. sırada yer almıştır.

Stratejilerin etkili ve bütüncül bir başarıyı tesis etmesi için ‘üst seviyede
sahipliğe’ ve ‘koordineli bir yaklaşımla’ hareket etmeye ihtiyaç vardır.

10

108 CUMHURİYET’İN 100. YILI