Page 56 - Sürdürülebilir Gıda & Tarım

düzenlemesi-SKD (carbon border adjustment)
mekanizmasıyla ticarette yeni vergiler ve tarife- AB iklim değişikliği ile mücadele tedbirleri
dışı engeller ile örülmüş yeni bir sistem üzerine kapsamında Emisyon Ticaret Sistemini (ETS)
çalışmalarını sürdürmektedir. 2005’ten bu yana fazlar halinde uygulamakta
olup, tesislerin satın alabileceği emisyon hakları
Bu yaklaşımın bir parçası olarak geliştirilen sayısı her yıl azaltılmaktadır. Karbon kaçağı riskli
“yeşil taksonomi” ile de iklimle ilgili yatırımlar sektörleri korumak amacıyla belirlenen ürünler
tanımlanmış ve iklim finansmanının ancak için emisyon hakları referans değerlere kadar
bu tanımlara uyan yatırımlara aktarılması ücretsiz verilmektedir.
hedeflenmiştir.
Bu sektörlerde faaliyet gösteren üreticiler
Karbon kaçağı, karbon düzenlemesi olan ve kendilerine hak tanınan emisyon referans
olmayan bölge ve ülkeler arasında ortaya sınırını aşmaları durumunda, aşan miktarı
çıkmaktadır. AB yatırımcısının görece karbon serbest piyasadan satın almak durumundadır. Bu
düzenlemesi zayıf olan ülkelere yönlenmesini sektörlerde ücretsiz kota tahsisinin 2030’a kadar
önlemek ve AB iç pazarındaki aktörlerin bu devam edeceği duyurulmuştur. ETS’in kapsadığı
ülkelerden gelen ürünler karşısında rekabet diğer sektörlerde ise sorumlu olunan emisyon
güçlerini korumak amaçlarıyla “karbon kaçağı- için herhangi bir muafiyet bulunmamaktadır.
riskli” ürünler belirlenmiş ve AB pazarına ihraç SKD’nin mevcut AB ETS sisteminin uluslararası
edilecek bu ürünlerin içerdiği karbon yoğunluğuna plana taşınması şeklinde uygulanması büyük bir
göre vergilendirilmesini öngören SKD, AYM’nin olasılık olarak değerlendirilmektedir.
önemli enstrümanlarından biri olacaktır.
Türkiye’nin riskleri fırsata
SKD, hem karbon kaçağı sorununu önlemek hem dönüştürmesi gerekiyor
de AB’nin küresel sera gazı azaltım hedefinin AB’nin yeni büyüme stratejisinde öngördüğü
ticaret paydaşlarınca da benimsenmesini zorunlu çevresel sorunlar ve iklim değişikliği ile mücadele
kılmak amacıyla tasarlanmaktadır. Bir diğer için alacağı SKD mekanizması gibi tedbirler, en
ifadeyle, AB’ye ihraç edilen üretim AB sınırları önemli dış ticaret ortağı AB bölgesi olan Türkiye
içinde yapılsaydı katlanılacak karbon maliyetinin ekonomisi için maliyeti giderek artabilecek bir
AB sınırında vergilendirilmesidir. risk unsurudur. Türkiye’nin bu riskleri nasıl fırsata
dönüştürebileceğine yönelik tartışmalar kritik
Mekanizmanın nasıl işleyeceği ve hangi önemde olacaktır.
sektörlere yönelik uygulanacağı henüz net
olmasa da AB sınırından girecek malların AYM sürecinin Türkiye açısından bir diğer kritik
üretimi esnasında salınan sera gazı –eğer yansıması AB’nin Serbest Ticaret Anlaşmalarına
geldikleri ülkede vergilendirilmemiş veya sürdürülebilirlik ve Paris Anlaşmasının
fiyatlanmamışsa- fiyatlanması; geldikleri ülkede uygulanması hükümlerini derç etmesidir.
fiyatlanmışsa o fiyatın AB’de geçerli olan karbon
fiyatından düşülerek uyarlamasının yapılması
öngörülmektedir.

56 2023'E 1 KALA: SÜRDÜRÜLEBİLİR GIDA & TARIM