Page 125 - Enerji ve Tabii Kaynaklar

Dr. Olcay OYMAK
İZDEMİR Enerji Santrali Genel Koordinatörü
Türkiye’nin bugün kurulu elektrik gücüne baktığımızda
Eylül 2014 sonu itibariyle 68.230 megawatt kurulu
gücümüz var. Bu kurulu güç içerisinde kaynaklara göre
yıllık üretimde ortalama paylara baktığımızdaise doğal
gazın payı yüzde 47,8; ithal ve yerli kömürün payı
yüzde 28,7; hidroliklerin payı yüzde 17,2; rüzgarın payı
yüzde 3,2 ve diğer kaynaklar ise yüzde 3,1 civarında.

Doğalgaz pahalı ve riskli
Şimdi bu tabloya baktığımızda elektrik enerjisi
üretiminde gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerle bizim
doğalgaz - kömür oranımız birbirinin tam tersi. Bu işte
bir çelişki bir terslik var. Bizim doğalgaz bağımlılığımız
inanılmaz yüksek. Bugün itibariyle ithal kömürün payı
yüzde 13,2. Elektrik enerjisi üretiminde yüzde 61 ithal
kaynaklara bağımlıyız.

Her halükarda ithal kaynaklara bağımlılığımız kaçınılmaz
ve dolayısıyla gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin
yaptıkları gibi bunun riskini azaltmamız lazım. Niye
bu ülkelerde doğal gazın payı yüzde 25’i geçmiyor,
çünkü doğalgazın üretildiği ülkeler riskli bölgelerdir ve
dolayısıyla petrolle birlikte doğal gaz fiyatlarının izlediği
bir trend vardır ve fiyatı değişkendir. İthal kömürün
geniş bir üretim alanı var, bütün kıtalarda neredeyse
kömür var. Zaten bahsettiğimiz kömür 6000 kilokalori/
kg mertebesindeki endüstri kömürü; bunun da bir
piyasası var ve uluslararası endekslerle kömürün fiyatı
belirleniyor.

Bir tarafta yüksek, diğer tarafta
düşük maliyet
Elektrik üretiminde ithal kömürün maliyetine
baktığımızda her zaman diliminde doğalgazla arasında Türkiye’nin yakın gelecekteki elektrik
mutlaka bir makas aralığı vardır. Diğer bir deyişle 1 enerjisi ihtiyacı nedir? Rüzgar, güneş gibi
kilowatt saatlik elektrik üretiminde doğalgazın yüksek
maliyeti varken, ithal kömürün maliyeti daha düşük yenilenebilir enerji kaynakları bu noktada
kalmaktadır. Orta ve uzun vadede bu makas aralığı her direkt çözümler olarak düşünülebilir mi?
zaman için kömürden elektrik üretmeye değecek kadar 2023 yılındaki kurulu güç hedefimiz 100.000 megawatt
açıktır. civarında. Bugünkü kurulu güç kapasitemiz olan 68.230
megawatt düşünüldüğünde, 2023’e kadar yaklaşık
Yatırımcı açısından bakılacak olursa 1 kilowattlık 32.000 megawattlık santral kurmamız gerekiyor.
ithal kömür santral kurulum maliyeti 1100 dolar Yalnız bunları kurarken de 2023 hedefine ulaştığımızda
seviyelerindeyken bu doğalgazda 800 dolar seviyelerine elektrik portföy dağılımımız en azından gelişmekte olan
düşüyor. Ama bu fark kısa sürede yatırımcı açısından ülkeler seviyesine gelmek durumunda, yani doğalgaz
ithal kömür santrali lehinde kapanıyor. Bir kaç yıl içinde payımızın yüzde 20 - 25’lerde olması gerekir. Bugün
bu fark amorti edilebiliyor. elimizde 21.191 megawattlık doğalgaz santrali var. Bu
rakamlara bakacak olursak bundan sonra neredeyse
Ekonomik anlamda yeni kurulan bir termik hiç doğalgaz santral yatırımı yapmamamız gerekiyor.
Kömüre geldiğimizde bu 100.000 megawattın Almanya
santralin yatırımcıya geri dönüşü ne kadar ve Amerika örneğinde olduğu gibi yaklaşık yarısını
sürede olur? kömür yapmalıyız.
Bütün yatırımlar aslında 30 - 40 yıllık ekonomik
ömürler için yapılır. Ama bunun geri dönüş beklentileri,
bulunulan coğrafyanın ekonomik koşullarına göre
belirlenir; yani Türkiye gibi ekonomik değerleri henüz
oturmakta olan ülkelerde yatırımın geri dönüş süresi
olarak 6 - 7 yıl gibi süreler düşünülebilir. Amerika,
Almanya gibi ekonomik şartları oturmuş ülkelerde bu
süre 14 - 15 yıldır. Yani buralarda yatırımcının beklentisi
uzun vadelere yayılabilir.

125