Page 159 - Enerji ve Tabii Kaynaklar

Peki “lisanssız elektrik üretimi nedir, elektrik üreticilerine
ne gibi fırsatlar sunmaktadır ya da lisanslı elektrik
üretiminin yerini alabilir mi?”
Lisanssız elektrik üretimi, “abonelerin kendi ihtiyaçlarını
karşılamaları” esası çerçevesinde elektrik üretimine
olanak tanıyan özgün bir sistemdir. Lisanslı üretimle
karşılaştırıldığında, formalite ve prosedürlerin bir
ölçüde azaltıldığı lisanssız sistemde; herhangi bir elektrik
abonesi lisans alma ve şirket kurma yükümlülüğü
olmaksızın, gerçek veya tüzel kişi ayrımı yapılmaksızın, Lisanssız üretim lisanslının yerini alır mı bilinmez ama
elektrik abonesi olmak şartıyla, elektrik üretim tesisi kanun çerçevesinde, lisanslı üretimden lisanssıza geçişin
kurabilmekte ve kendi elektriğini kendi üretme mümkün olması, uzun süredir sonuçlandırılamayan
imkanına sahip olmakta ve hatta üretim tesisinin lisanslı güneş başvuruları ve bu başvuruların yatırımcı
devreye girmesinden sonra (geçici kabulden sonra) nezdindeki maliyet ve zaman unsurları göz önünde
tesisini üçüncü kişiye devredebilmektedir. Bu sistemde, bulundurulduğunda, lisanssız üretimde hızla artan proje
ürettiği elektriği şebekeye vermemek şartıyla (off- sayısının önümüzdeki dönemlerde de artmaya devam
grid), bir tüketim tesisi için sınırsız kapasitede (1 MW edeceği şüphesizdir.
azami kapasite limiti olmaksızın) lisansız elektrik üretim
tesisi kurulabilirken, ürettiği elektriğin tüketim fazlasını
şebekeye vermek isteyen üreticiler için (on-grid) ise
kurulu güç üst sınırı 1 megawattır. On-grid sistemlerde,
toplam kurulu gücünün 1 MW’ı aşmaması şartıyla, bir
tüketim tesisi için, tek bir yenilenebilir enerji kaynağına
dayalı (örneğin sadece güneş enerjisi) veya
birden fazla yenilenebilir enerji kaynağına
dayalı (dağıtım sisteminde yeterli kapasite
bulunması halinde güneş, hidrolik ve
rüzgar enerjisinin kombinasyonu gibi
farklı yenilenebilir enerji kaynaklarına
dayalı) olarak lisanssız elektrik üretim
tesisi kurulabilir, üretilen elektriğin ihtiyaç
fazlası sisteme (ilgili dağıtım şirketine)
verilmek suretiyle, YEKDEM mekanizması
kapsamında, ihtiyaç fazlası olarak sisteme
verilen birim kWh başına, YEK Kanununa
ekli Cetvel I’de kaynak bazında belirlenen
teşvik bedeli karşılığı destek ödemesinden
10 yıl süreyle yararlanılabilir. 10 yıl
sonrasındaki durum ise şuan için
belirsizliğini korumaktadır. Ayrıca, söz
konusu lisanssız üretim tesisinde en az %
55 oranında yerli komponentlerin (panel,
cam vs.) kullanılmasını durumunda, YEK
Kanununa ekli II sayılı Cetvelde öngörülen
yerli aksam destek bedeli ödemesinden,
tesisin işletmeye girdiği tarihten itibaren
5 yıl süreyle yararlanabilmek de
mümkündür. Off-grid lisanssız sistemlerde
ise, tüketim fazlası elektriğin sisteme
verilmesi ve YEKDEM mekanizmasından
yararlanılabilmesi mümkün değildir.
Ayrıca, lisanslı üretimden farklı olarak,
on-grid/off-grid olduğuna bakılmaksızın,
lisanssız üretim kapsamında üretilen
elektriğin ticareti diğer bir ifadeyle ikili
anlaşmalar aracılığıyla elektriğin üçüncü
taraflara satışı kanunen yasaklanmıştır.

159