Page 64 - Enerji ve Tabii Kaynaklar

1.6 katı talep geldi enerjiye olan ihtiyacı ekonomik büyümesine paralel
İlk tespitlere göre toplam talep edilen pay 63 milyon 887 olarak artış göstermektedir. Türkiye ekonomisi son 10
bin 716 adet oldu. 114 şirketin talep ettiği pay adedi, yıl içinde yapısal reformlarla büyüme gerçekleştirerek
arz edilen 24 milyon 629 bin 108 adet payın 1.59 katına diğer gelişmekte olan ülkelerden ayrışmıştır. Bu
karşılık geliyor. Yapılan başvurular, EPİAŞ esas sözleşmesi büyümeye paralel olarak enerji tüketimi de artmıştır.
ve ilgili mevzuat çerçevesinde uygunlukları incelenerek Türkiye dünyada doğalgaz ve elektrik talebinin Çin’den
sonuçlandırılacak. Mevzuata uygunluk halinde, tüm sonra en fazla arttığı ikinci ülke konumuna gelmiştir.
başvuru sahipleri EPİ- AŞ’a ortak olabilecek. Hızla artan enerji talebi sonucunda Türkiye’nin başta
petrol ve doğalgaz olmak üzere enerji ithalatına
Önce ödeme sonra imza bağımlılığı artmaktadır. Dışa bağımlılık ekonomik
Verilen bilgiye göre, belirlenen hisse sahiplerinden, büyümenin yanında cari açığa sebep olmaktadır.
ödeyecekleri tutarları belirtilen süre içerisinde verilecek Bilindiği üzere cari açığın en önemli kalemlerinden birini
hesap numarasına nakden yatırmaları istenecek. Böylece enerji ithalatı oluşturmaktadır. Bu sebepten dolayı,
ortak olmayı hak eden tüm başvuru sahipleri esas ihracatta rekabetçi güce sahip olunması ve enerjide dışa
sözleşmenin imzalanması için davet edilecek. bağımlılığın azaltılması için enerji sektöründe birçok
strateji belirlenmiştir.
Ortaklık şartı lisans sahibi olmak
EPİAŞ organize toptan enerji piyasalarının işletilmesi Kanuni düzenlemeler ve Enerji Borsası
ve bu piyasalarda gerçekleştirilen faaliyetlerin mali Bu stratejilere bağlı olarak enerji piyasasında uygulanan
uzlaştırma işlemleri ile söz konusu faaliyetlere ilişkin en önemli düzenleme 30 Mart 2013 tarihinde yürürlüğe
diğer mali işlemlerin gerçekleştirilmesinden sorumlu giren 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu’dur. Bu
olacak. EPİAŞ’ın sermayesi 61 milyon 572 bin 770 kanunla birlikte Enerji Borsası oluşmuştur. 2013’te
TL olarak belirlendi. Bu sermaye her biri 1 TL itibari yürürlüğe giren Elektrik Piyasası Kanunu’yla enerji
değerde 61 milyon 572 bin 770 adet paya bölündü piyasaları ikiye bölünmüştür. Türkiye Elektrik İletim
ve bu paylar 3 ana gruba tahsis edildi. A grubu pay A.Ş. (TEİAŞ) çatısı altındaki Piyasa Mali Uzlaştırma
sahibi olarak TEİAŞ’a yüzde 30’luk pay, B grubu pay Merkezi (PMUM) tarafından işletilen spot, fiziki
sahibi olarak Borsa İstanbul’a yüzde30 pay ve C grubu elektrik piyasasının Enerji Piyasaları Anonim Şirketi
pay sahibi olarak da piyasa katılımcılarına yüzde 40 (EPİAŞ) tarafından işletilmesine karar verilmiştir. Borsa
pay tahsis edildi. C grubu pay sahibi olmak için elektrik kavramına dâhil olan finansal ve türev ürünler ise aynı
piyasasında tedarik lisansı veya tesisi işletmeye geçmiş şekilde Borsa İstanbul (BİST) bünyesinde işlem görmeye
üretim lisansı sahibi tüzel kişilerle doğal gaz piyasasında devam edecektir. Enerji Borsası’nın kurulumu ile Enerji
toptan satış, ithalat, ihracat lisansı sahibi tüzel kişiler veya Borsası ve elektrik piyasasında oluşacak referans fiyat
perakende satışını gerçekleştiren lisans sahibi tüzel kişiler uygulamasının yerli ve yabancı yatırımcıların karar
ortak olabiliyor. Sahip olunabilecek minimum pay adedi verme sürecini hızlandırması öngörülmektedir. Buna
50 bin (yüzde 0.02), maksimum pay adedi ise 2 milyon bağlı olarak elektrik fiyatlarına da uzun vadede olumlu
462 bin 910 (yüzde 4) olarak belirlendi. yönde etkisi olacaktır.
Bu sebeplerden dolayı Türkiye’de enerji sektörü hem
yatırımcılar için cazip hale gelecek hem de rekabetçi
EPİAŞ neden kuruluyor? bir ortam sağlayacaktır. Enerji piyayasında önemli
Sosyo-ekonomik bir terim olan enerji kavramı, ekonomik bir yer edinecek olan EPİAŞ, 61.5 milyon liralık bir
büyüme üzerinde önemli bir rol oynamaktadır. Ülkelerin kaynak ile kurulucak olan özel anonim şirkettir. Ancak
ekonomik ve sosyal gelişimlerinin sürdürülebilir olması kamu, elindeki gücü tamamen elinden çıkarmadan
için de en temel gereksinimlerinden biri enerjidir. özel şirketler üzerinde düzenleyici rol oynacaktır.
Özellikle elektrik enerji çıktısı, hemen hemen bütün mal EPİAŞ’ın kurulum yapısına göre bir hisse 1 TL olacaktır
ve hizmetlerin üretiminde girdi olarak kullanılmakta, ve şirketlerin satın alacakları hisse miktarının toplam
ev, işyeri, fabrika ortamlarında ise tüketilmektedir. Bu kaynağın yüzde 4’ünü geçmeyeceği belirlenmiştir. A,
nedenle enerjinin kesintisiz, güvenilir ve ucuz olması B, C tipi hisselerin işlem göreceği enerji borsasında,
gerekmektedir. Ülkelerin artan nüfus ve ekonomik A tipi hisseler TEİAŞ ve Boru Hatları ile Petrol Taşıma
gelişmeye paralel olarak enerji tüketimi de artmaktadır. Anonim Şirketi’nin (BOTAŞ), B tipi hisseler BİST’in, C
Özellikle son 10-20 yıllık döneme bakıldığında gelişmekte tipi hisseler de özel şirketlerin hisseleri olarak işlem
olan ülkelerin ekonomik gelişimine bağlı olarak enerji görecektir. TEİAŞ ve BOTAŞ hisselerin yüzde 30’luk
talebinin arttığı görülmektedir. Bu nedenle sürdürülebilir kısmını kontrol edecektir. BİST ise EPİAŞ hisselerinin
ekonomik gelişme için gelişmekte olan ülkelerin enerji yüzde 30’luk kısmını kontrol edecek ve geri kalan 40’lık
arzlarını da artırmaları gerekmektedir. kısmın ise enerji şirketlerine arz edilmesi hedeflenmiştir.
EPİAŞ kurulduktan sonra, şirketlerin hisse başvurusu
Türkiye’nin enerji talep artışı büyüyor için iki aylık süresi bulunmaktadır. Hisse senedi dağıtım
Bu bağlamda konunun daha da anlaşılır olması işleminin bitmesinin ardından Enerji Piyasası Düzenleme
açısından gelişmekte olan ülkelere, başta Türkiye’nin Kurumu (EPDK), EPİAŞ için onay verecektir.
enerji kullanımına göz atmakta fayda var. Gelişmekte
olan ülkelerde enerji kullanımı, uluslararası standartların
gerisinde olmasına rağmen, sanayi sektöründe
iyileşmeler ve gelir düzeyinde artışa paralel olarak
gelişme göstermiştir. Buna bağlı olarak, Türkiye’nin de

64 ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR