Page 12 - TÜRKİYE'DE BANKACILIK & FİNANS

Düzenlemelerin amacına uygun olarak, son
iki yıllık dönemde konut hariç olmak üzere
bireysel kredilerin toplam kredilerdeki payı 6
puan gerilemiştir. Kurumsal kredilerin toplam
içindeki payı yüzde 73’tür. Büyük ölçekli
işletme kredilerinin daha hızlı büyümesinin
nedeni bu işletmelerin kredilerinde yabancı
para kredi ağırlığının yüksek olmasıdır. KOBİ
kredilerinin yüzde 85’i TL cinsinden iken
büyük işletmelerde bu oran yüzde 44’tür.

Kurumsal krediler içinde imalat sanayii
yüzde 29, ticaret yüzde 19,5, inşaat yüzde 10, Kredi büyümesinin sağlıklı olarak
enerji yüzde 7,4 oranında paya sahiptir. Son sürdürülmesinde kamu kesimi tasarruflarının
dönemde, cari açık ve büyüme açısından yanında mevduatın da arttırılmasının gerekli
kritik öneme sahip enerji, turizm, ulaştırma, olduğu aşikardır. Geçiş döneminde, mevduat
sağlık, eğitim ve haberleşme gibi temel alt dışı kaynaklar olan yurtdışı bankalardan
yapı projelerine finansman sağlanmaktadır. kullanılan krediler, repo işlemleri ile bankalar
Yaptığımız araştırmaya göre, geçen yılsonu tarafından ihraç edilen menkul kıymetler
itibariyle proje finansmanı amacıyla yoluyla sağlanan kaynaklar bilançonun
kullandırılan krediler toplamı 131 milyar finansmanına katkı sağlamıştır. Yurtdışından
TL’si nakit, 29 milyar TL’si gayri nakdi ve sağlanan borçlanmanın bilançoya oranı
44 milyar TL’si taahhüt edilen olmak üzere yüzde 15, repo yoluyla finansman yüzde
toplam 228 milyar TL’dir. Buna göre, nakit 7, menkul kıymet ihracı yoluyla sağlanan
olarak kullandırılan proje kredilerinin toplam finansman ise yüzde 5 düzeyindedir.
krediler içindeki payı yüzde 15’tir. Proje
kredileri içinde en yüksek payı yüzde 53 ile Müşteriye, ekonomiye ve sektöre yansımalar
enerji yatırımları almıştır. Yakın dönemde yapılan düzenlemelere bağlı
olarak aracılık maliyeti artmış, yabancı
TL kredilerdeki artışın üçte biri para krediler hızlanmış, sermaye getirisi
Hazine itfasından düşmüş, karın özkaynak büyümesine olan
Kredi büyümesinde kamu kesiminin desteği sınırlanmış, bankaların piyasa değeri
borçlanma gereksinimindeki düşüş nedeniyle azalmıştır.
aktif yapısındaki değişimin de önemli rolü
olmuştur. Nitekim, 2003-2014 döneminde Son beş yılda gelen yüklerin parasal değeri
Hazine’nin itfasından daha az borçlanması yaklaşık 25 milyar TL ile sektörün bir yıllık
nedeniyle 225 milyar TL tutarındaki kamuya net karına eşittir. Kurumlar vergisi ile birlikte
kullandırılan kaynak özel sektöre kredi gelen yüklerin vergi öncesi kara oranı yıllık
olarak dönmüştür. Bu tutar, bu dönemde TL bazda yüzde 40’ın üzerindedir. Daha açık
kredilerdeki artışın dörtte birine eşittir. bir deyişle bankaların hem gelirleri hem
de sermayesi vergilendirilmektedir. Bu
Kredilerin finansmanının en önemli kaynağı durum özkaynakların güçlendirilmesini
neredeyse tamamı yerleşiklere ait olan sınırlandırmıştır.
mevduattır. Son dönemde kredi büyümesi ile
mevduat büyümesi arasındaki fark kapansa Bizim asıl dert ettiğimiz konu da budur.
da kredi mevduat oranı yüzde 120 düzeyinde Çünkü, makro dengelerin sağlam tutulması
seyretmektedir. amacıyla getirilen geçici nitelikteki
önlemlerin kısa dönemli etkileri her zaman
Sabit kurlarla, yıllık olarak mevduat büyüme telafi edilebilir. Ancak, eğer önlemler
hızı 4 puan hızlanarak Mart 2015 itibariyle, bankaların özkaynaklarını aşındırıyor ise
yüzde 15 olmuştur. Mevduatın bilançoya bu durum uzun dönemde krediler yoluyla
oranı yüzde 52, milli gelire oranı ise yüzde ekonomik büyümeyi sınırlandırır ki bunun
62’dir. telafisi daha zor, maliyeti yüksektir.
Özkaynak yeterliliğine etkisi açısından
bakacak olursak, son beş yılda gelen yük 200
milyar TL daha az kredi demektir.

12 Türkiye’de Bankacılık & Finans