Page 98 - Türkiye'de Ulaştırma

ROKETSAN’DA UYDU İTKİ SİSTEMİ

ÇALIŞMALARI

M. Bayramoğlu, A. Toker

GİRİŞ Operasyonel bir uyduya yönelik olarak ülkemizde
Uydu İtki Sistemi (UİS), uyduların uzayda manevra tamamlanmış bir UİS geliştirme çalışması
yapabilmeleri için gerekli kuvvetleri oluşturan bir bulunmamaktadır. Günümüze kadar fırlatılmış
uydu alt sistemidir. Uydunun kullanım ömrüne uydularımızın itki sistemleri yurt dışından satın
kritik etkisi olan UİS’ler aşağıda verilen ana alınmıştır.
görevlerde kullanılmaktadırlar.
ROKETSAN’ın vizyonu gereği Uydu İtki Sistemi
Uyduyu alçak dünya yörüngesinden daha yüksek temel teknoloji geliştirme çalışmaları kendi
irtifadaki bir yörüngeye transfer etmek, Ar-Ge kaynaklarımız (öz kaynaklarımız) ile
Uydunun yönelimini değiştirmek, sürdürülmektedir. Bu yazıda çevreci yakıtlar için
Yörünge irtifasındaki bozulmaları düzeltmek, yapılan çalışmaların bir kısmına ait özet bilgiler
Ömrü sonunda uydunun görev yörüngesini terk verilmiştir.
etmesini sağlamak.
ÇİFT YAKITLI İTİCİ PROTOTİPİ GELİŞTİRME
Günümüzde kullanılan UİS’ler kimyasal yakıtlı ÇALIŞMALARI
ve elektrikli olmak üzere iki gruba ayrılırlar. Her
Haberleşme uyduları ve navigasyon uydularında
gruptan UİS’ler uzay uygulamalarında kendilerine
kullanılan çift yakıtlı UİS’lerin en kritik bileşenleri
yer edinmiş olup yüksek performans gereken
iticilerdir. İticiler enjektör, yanma odası ve vana
görevlerde kimyasal UİS’ler öne çıkmaktadır.
olmak üzere üç ana bölümden oluşmaktadır.
Kimyasal itki sistemleri; yakıt, yakıt tankları,
Çalışmalar kapsamında enjektör ve yanma
kontrol ünitesi ve iticilerden oluşmaktadır.
odasının geliştirilmesi üzerinde durulmuştur.
Günümüzde birçok firma, uydularını yörüngede
Enjektörler için yapılan kapsamlı araştırmalar
kontrol edebilmek amacıyla verimli ve yüksek
sonrasında yüksek performans vereceği
performanslı UİS geliştirmesine öncelik
düşünülen girdap türü enjektör konfigürasyonu
vermektedir. Bir yandan çevreye ve insan sağlığına
geliştirilmesine karar verilmiştir. Enjektör
zararlı etkileri bulunan Hidrazin temelli yakıtlar ile
parametrelerinin enjeksiyon ve atomizasyona olan
UİS geliştirme çalışmaları sürmekte, öte yandan
etkileri teorik olarak incelenmiş ve tasarlanan
yüksek performanslı çevreci yakıtlı UİS geliştirme
enjektörler üretilmiştir. Enjektörlerin püskürtme
çalışmaları hız kazanmaktadır.
test ve analizleri hala yürütülmektedir (Şekil 1).

(a) 3 Boyutlu Enjektör Analizleri (b) Enjektör Testleri
Şekil 1: Çift Yakıtlı İtici Enjektör Akış Testleri

98 2023’E 8 KALA: TÜRKİYE’DE ULAŞTIRMA