Page 57 - Geleceğin Türkiyesine imza atanlar ...

(1909)- Madde metinleri ve ekli cetvelleri ile ilk modern bütçe hazırlandı. Meşrutiyetin
ilanı ile bütçe hakkı tekrar padişahtan milletin temsilcilerine geçti.
(1909)- Milli emlak işleri ile görevli Emlak-ı Emiriye Müdüriyeti kuruldu.
(1910)- İlk Muhasebe-i Umumiye Kanunu kabul edildi. Genel ve katma bütçeli idarelerde
Maliye Nazırına bağlı muhasebe müdürlükleri (Bütçe Dairesi Başkanlıkları) kuruldu.
Fransız Genel Muhasebe Kararnamesinden alınan bu kanun gayrisafi hasılat esasını
kabul etmekte idi. Söz konusu kanun yerine 1927 yılında yürürlüğe giren 1050 sayılı
Muhasebe-i Umumiye Kanunu 2006 yılına kadar uygulamada kaldı.
(1910)- İstanbul’da Maliye Mektebi açıldı.
(1920)- TBMM de kabul edilen ilk kanun, bir vergi kanunu oldu. Bu kanun hayvanlar
vergisini (ağnam resmi) düzenledi.
(1920)- TBMM’nin ilk hükümetinde maliye, gümrükler ve tapu ile görevli Maliye Vekâleti
kuruldu.
(1921)- Sakarya Savaşından önce Başkomutan Mustafa Kemal tekâlif-i milliye emirlerini
yayınladı ve milli mücadelenin kazanılması için olağanüstü gelirler elde etme yoluna
başvurdu.

cumhuriyeT dÖnemi mali Tarihi
(17 Şubat - 4 Mart 1923 )- 1. Türkiye İktisat Kongresi İzmir’de toplandı. Kongrede iltizam ve
aşarın kaldırılması, Medeni Kanunun kabulü, Sanayi ve Maadin Bankası’nın kurulması,
yeni bir Teşvik-i Sanayi Kanunu’nun çıkartılması kararlaştırıldı.
(1923)- Lozan Antlaşması imzalandı. Bu antlaşma ile kapitülasyonlar kaldırıldı. Türkiye
mali bağımsızlığını kazandı. Düyun-ı Umumiye idaresinin gelir toplama yetkisi sona
erdi.
(1925)- Aşar ve iltizam usulü kaldırıldı. Aşarın kaldırılması sonucu toplam vergi
gelirlerinde meydana gelen düşüşü telafi etmek için, yeni dolaylı vergiler getirilmiş ve
kazanç vergisi kabul edilmiştir. Bu düzenlemelerle vergi yükü kırsal kesimden kente
kaydırılmıştır.
(1926-1929)- Devlet memurlarıyla ilgili personel ve maaş kanunları kabul edildi.
(1927)- 1910 tarihli Muhasebe-i Umumiye Kanun-ı Muvakkatı birkaç değişiklikle
Muhasebe-i Umumiye Kanunu olarak kabul edildi. Vergilerin kanuniliği ilkesi,
bütçelerin yıllık ve tek olması ile adem-i tahsis gibi çağdaş bütçe ilkeleri bu kanunla
kararlaştırılmıştır. Kesin hesabın çıkartılması da düzenlenmiş, mali yılın bitiminden
itibaren en geç 17 ay içinde Sayıştay’a ve Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne sunulması
zorunluluğu getirilmiştir.
(1927)- Kefalet Sandığı kuruldu.
(1928)- Ankara Ulus’ta Maliye Bakanlığı merkez binası hizmete açıldı.
(1930)- T.C. Merkez Bankası kuruldu.
(1932)- Gümrük ve İnhisarlar Bakanlığı kuruldu, gümrük ve tekel teşkilatı Maliye
Bakanlığından ayrıldı.
(1934)- Vergi uyuşmazlıkları hakkında karar vermek üzere bazı illerde Maliye
Bakanlığınabağlı Muvazzaf Vergi İtiraz Komisyonları ile Ankara’da Vergiler Temyiz
Komisyonu kuruldu.
(1936)- Maliye Vekâleti Teşkilat ve Vazifeleri Hakkında 2996 sayılı Kanun kabul edildi. Bu
kanunla; merkez ve taşra teşkilatının görevleri tespit edildi. Maliye Tetkik Kurulu, Bütçe
ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü, Genel Müdürlük Kontrolörleri ve Defterdarlık Kontrol
Memurları (Denetmenler) kuruldu.
(1936)- 2996 sayılı Kanun ile Vekaletlerdeki Muhasebe Müdürlükleri Bütçe ve Mali
Kontrol Genel Müdürlüğüne bağlandı.
(1936)- 2996 sayılı Maliye Vekaleti Teşkilat ve Vazifeleri Hakkında Kanunla “Zat İşleri
Müdürlüğü” kuruldu.
(1939)- 1926 yılında kurulan Tayyare Piyangosu kaldırıldı, yerine 1939’da Maliye
Bakanlığı’na bağlı Milli Piyango İdaresi kuruldu.
(1939)- Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Maliye Bakanlığından ayrıldı.
(1942)- Milli Emlak Müdürlüğü, Genel Müdürlük haline getirildi.
(1943)- 4353 sayılı Kanunla Hukuk Müşavirliği, Başhukuk Müşavirliği ve Muhakemat
Genel Müdürlüğü haline getirildi.
(1945)- 4709 sayılı Kanunla Hesap Uzmanları Kurulu kuruldu.
(1946)- 4910 sayılı Kanunla Maliye Vekaleti Maliye Bakanlığı olarak değiştirildi. Vasıtasız

57
www.time-medya.com