Page 41 - Surdurulebilir Ekonomi & Made in Turkiye

TCDD

Osmanlı İmparatorluğu döneminde daha çok
yap-işlet modeli ile sermaye sahiplerince
inşa edilen ve işletilen demiryolları, Türkiye
Cumhuriyeti kurulduktan sonra, 24 Mayıs
1924 tarihinde yayımlanan 506 sayılı Kanun
Türk Şeker ile devletleştirilmeye başlandı ve Chemins de
fer d'Anatolie Baghdad / Anadolu - Bağdat
Türkiye'de Şeker Fabrikaları kurulması amacıyla
Demiryolları (CFAB) Şirketi adı ile bir devlet
Osmanlı İmparatorluğu zamanında (1840-1899)
şirketi olarak yapılandırıldı.
ve ondan sonraki yıllarda bazı teşebbüsler
olduysa da bu teşebbüsler uygulama alanına
Daha sonra demiryollarının yapımı ve
konulamamış ve bir istek olmaktan ileri
işletilmesinin bir arada yürütülmesi ve daha
gidememişti. Türkiye, gerek Birinci Dünya
geniş çalışma imkânları verilmesini sağlamak
Savaşı, gerekse Kurtuluş Savaşı sırasında çok
amacıyla 31 Mayıs 1927 tarihinde yayımlanan
büyük şeker sıkıntısı çekti.
1042 sayılı Kanun ile CFAB Şirketi, Havâlî-
yi Şarkiye Demiryolları ve Demiryolu Yapım
Bu sıkıntıyı gidermek amacıyla Türkiye’de ulusal
ve Yönetim İdaresi birleştirilerek bir devlet
nitelikte şeker sanayiini kurma girişimleri
kurumu olan Devlet Demiryolları ve Limanları
Cumhuriyet döneminde oluştu.
İdare-i Umumiyesi kuruldu.
Uşak'ta mahalli birçok müteşebbisin iştiraki ile
30 Ocak 1929 tarihinde yayımlanan 1483
19 Nisan 1923 tarihinde kurulan Uşak Terakki
sayılı Kanun ile ise bu kurumun yerini Devlet
Ziraat T.A.Ş. 6 Kasım 1925 tarihinde ilk Şeker
Demiryolları Umum Müdürlüğü aldı. 1953
Fabrikasının temelini attı ve fabrika 17 Aralık
yılına kadar katma bütçeli bir devlet idaresi
1926 tarihinde işletmeye açıldı.
şeklinde yönetilen bu kurum, 29 Temmuz 1953
tarihinde yayımlanan 6186 sayılı Kanun ile
1933 yılında Turhal ve Eskişehir Şeker Fabrikaları
Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları (TCDD)
kuruldu.
İşletmesi adı altında İktisadî Devlet Teşekkülü
(İDT) haline getirildi. Son olarak uygulamaya
İlerleyen yıllarda artan şeker ihtiyacını
konulan 233 sayılı KHK ile ise kurum Kamu
karşılamak için Afyon (1977), Muş (1982), Ilgın
İktisadî Kuruluşu (KİK) kimliğini kazandı.
(1982), Bor (1983), Ağrı (1984) ve Elbistan (1985)
Şeker Fabrikalarının yüzde 95'e varan makina
1 Mayıs 2013 tarihinde yayımlanan 6461
ve tesisleri mevcut beş makina fabrikasında
sayılı Türkiye Demiryolu Ulaştırmasının
üretilerek işletmeye alındı.
Serbestleştirilmesi Hakkında Kanun gereğince
14 Haziran 2016 tarihinde TCDD'nin bağlı
1989 ile 2001 yılları arasında sırasıyla Erciş
ortaklığı olarak TCDD Taşımacılık A.Ş. kuruldu.
(1989), Ereğli (1989), Çarşamba (1989), Çorum
Bu yapılanma gereğince, TCDD, Türkiye'deki
(1991), Kars (1993), Yozgat (1998), Kırşehir (2001)
demiryolu altyapısını Demiryolu Altyapı
Şeker Fabrikaları işletmeye alındı. İlerleyen
İşletmecisi olarak yönetmeye devam ederken;
yıllarda faaliyete geçen Çumra, Boğazlıyan ve
TCDD Taşımacılık ise Demiryolu Tren İşletmecisi
Aksaray şeker fabrikalarıyla Türkiye'de pancar
olarak demiryollarında yolcu ve yük taşımacılığı
şekeri üreten tesis sayısı 33'e yükseldi.
yapıyor.
www.time-medya.com 41