Page 84 - Surdurulebilir Ekonomi & Made in Turkiye

16 Sürdürülebilirliğe Mavi Ekonomi ile Açılan Yelken: Türkiye’nin Potansiyelini Açığa Çıkarmak

Türkiye’de Mavi Ekonomi İnisiyatifleri

Türkiye, geniş kıyı şeridiyle mavi ekonomi Ayrıca, “Deniz Koruma Alanları” ilan Daha önce belirtildiği gibi, AB’nin mavi Mavi ekonomi alanındaki kayda değer
alanındaki küresel gelişmeleri aktif olarak edilerek, özellikle çevresel tehditlere sektör sınıflandırmasına dahil olmasa da potansiyeli sayesinde Türkiye, önde
takip ederken uluslararası inisiyatiflere duyarlı kıyı bölgelerinde biyolojik çeşitliliğin kıyılarda atık yönetimiyle ilişkili sektörler, gelen çalışmalar ve iş birliklerinde öne
katılım sağlıyor. Bu çerçevede, 2021 yılında korunması öngörülüyor. Zira, Türkiye’de kıyı temizleme faaliyetlerinde ve Türkiye’nin çıkan ülkeler arasında yer alıyor. Bu
Türkiye’nin ev sahipliğinde ve başkanlığında deniz ekosistemlerinin zengin çeşitliliği kıyı bölgelerinde mavi ekonomiyi geliştirme kapsamda, Dünya Bankası’nın desteklediği
düzenlenen Akdeniz’in Kirlenmeye Karşı göz önüne alındığında, daha fazla koruma çabalarında kritik bir rol oynuyor. Bu “Karadeniz’in Mavileştirilmesi Projesi”
Korunması Sözleşmesi’nin (Barcelona alanının oluşturulması büyük bir önem teşkil doğrultuda, Çevre, Şehircilik ve İklim (BBSEA) kapsamında PwC Türkiye
Sözleşmesi) 22. Taraflar Konferansı’nda ediyor. Deniz Alanı Planlamasının etkin bir Değişikliği Bakanlığı, 2022 yılında Sıfır tarafından yürütülen “Kirliliği Azaltmak İçin
(COP22), Türkiye paydaşlarla geleceğe biçimde uygulanması, mavi ekonomi ve aynı Atık programının bir parçası olarak Sıfır Mavi Ekonomi İstihdam Programı”na ilişkin
dönük iş birlikleri için görüşmeler zamanda yeşil enerji potansiyelini ortaya Atık Yönetim Sistemi Uygulama Rehberini çalışma (Blue Economy Jobs Program
gerçekleştirdi ve kıyı kirliliğiyle mücadele çıkarma potansiyeline sahip. Bu nedenle, yayımladı. 15 Sıfır Atık Uygulama Rehberi, for Pollution Reduction Study) örnek
konusunda yapılacak çalışmalar için niyetini Deniz Alanı Planlaması perspektifine sahip Sıfır Atık yönetim sistemini geliştirmek, olarak gösterilebilir. Bu çalışma, bölgenin
ortaya koydu. Entegre Kıyı Alanları Yönetim Planları, iyileştirmek ve savunmak için hedef kitlelere sosyoekonomik, çevresel ve mevzuat ile
kıyı ve açık deniz alanları için farklı mavi rehberlik ederken, tasarım ve planlama ilgili ihtiyaçlarını belirlemeyi ve Türkiye’nin
Türkiye ayrıca, deniz ekosistemlerinin ekonomi sektörleri arasındaki ilişkiyi ve deniz için kriterler, değerlendirme faktörleri ve Karadeniz kıyısında kapsamlı bir istihdam
korunmasını sağlamak amacıyla 2053 ekosistemleri üzerindeki çevresel etkilerini uygulama ilkelerini oluşturmayı amaçlıyor. programı aracılığıyla “mavi işleri” teşvik
Sürdürülebilir Mavi Ekonomi Eylem Planı’na dikkate alarak kapsamlı bir planlama Bu inisiyatif, Türkiye’nin kıyı şeridinde atık etmeyi amaçlıyor. Bu kapsamda hem kıyı
yönelik ilk vizyonunu açıkladı. 14 Mavi sağlıyor. yönetimi ve geri dönüşüm faaliyetlerini kirliliğini hem de istihdamı odak noktasına
Ekonomi Eylem Planı, gerekli altyapıyı destekliyor ve mavi ekonomik büyümeyi alan program, Türkiye’nin Karadeniz
oluşturmayı ve bir yol haritası oluşturmayı kolaylaştırıcı bir rol oynuyor. bölgesinde mavi sektörlerin ve istihdam
hedeflerken, kıyı alanlarında faaliyet fırsatlarının teşvik edilmesi yoluyla bölgesel
gösteren sektörler ve kurumlar arasında iş kalkınmayı kolaylaştırmayı ve aynı zamanda
birliğini artırmayı amaçlıyor.
kıyı rehabilitasyonu ve kirliliğin önlenmesi
yoluyla çevresel korumayı desteklemeyi
amaçlıyor.

14 Türkiye Yüzyılı. (2024). Sürdürülebilir Mavi Ekonomi Eylem Planı (Mavi Plan). https://www.turkiyeyuzyili.com/proje-surdurulebilir-mavi-ekonomi-eylem-plani-mavi-plan
15 Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı. (2022). Zero Waste Management System Implementation Guideline. https://webdosya.csb.gov.tr/db/cygm/icerikler/mavi-eng_baski-20220914140453.pdf

Sürdürülebilirliğe Mavi Ekonomi ile Açılan Yelken: Türkiye’nin Potansiyelini Açığa Çıkarmak 17

Çalışma, Karadeniz kıyısındaki sektörel ve Bu açıdan, çalışma mavi ekonomi OECD’nin “Sürdürülebilir Okyanus Bu durum, kıyı kirliliğinin aciliyetini ve Türkiye
işgücü piyasası dinamiklerini ortaya koyuyor perspektifini kullanarak ve ilgili istihdam Ekonomisi için Kalkınma Finansmanı”na kıyı şeridinin sektörel gelişimi ve mavi
ve mavi ekonomi fırsatlarını değerlendiriyor. olanaklarını kapsamlı bir şekilde ortaya ilişkin veri tabanına göre, Türkiye 2013-2022 ekonomik büyüme için temiz bir kıyı şeridi
Ayrıca, seçilen sektörlerde potansiyel mavi iş koyarak ülkede öncü bir araştırma örneği yılları arasında Okyanus Ekonomisi Resmi ve sürdürülebilir bir deniz ekosistemine olan
profillerini belirliyor ve bu işleri yapabilmek için teşkil ediyor. Kalkınma Yardımı alan ilk on ülke arasında bağımlılığını ortaya koyuyor. Bu anlamda,
gereken becerileri, bölgedeki yükseköğretim yer almasa da karadan kaynaklanan deniz sürdürülebilir atık yönetimi uygulamalarının
mezunlarının mevcut beceri setiyle Son yıllarda, okyanus ve denizlerle kirliliğini azaltma ve katı atık yönetimi kıyı kirliliğini etkin bir şekilde ele alarak,
karşılaştırıyor. ilişkili ekonomik faaliyetler için özel konusunda Resmi Kalkınma Yardımı (RKY) Türkiye’deki mavi ekonomi potansiyelini
olarak tasarlanmış uluslararası kalkınma alan ülkeler arasında ikinci sırada yer ortaya çıkarması bekleniyor.
çalışmalarına yönelik ilgi de artıyor.
almaktadır.

Şekil 7 Okyanus Ekonomisi Resmi Kalkınma Yardımlarında İlk 10 Alıcı Ülke & Kara Kaynaklı Deniz Kirliliğini Durdurmak için Alınan Resmi Kalkınma
Yardımlarında İlk 10 Alıcı Ülke, 2013-2022 (Milyar $)
Okyanus Ekonomisi Resmi Kalkınma Yardımlarında İlk 10 Alıcı Ülke, Kara Kaynaklı Deniz Kirliliğini Durdurmak için Alınan Resmi Kalkınma Yardımlarında
2013-2022 (Milyar $) İlk 10 Alıcı Ülke, 2013-2022 (Milyar $)
Endonezya 3,0 Hindistan 2,1
Bangladeş 1,9 Türkiye 1,4
Filipinler 1,7 Mısır 1,2
Vietnam 1,6 Ürdün 1,1
Fas 1,5 Vietnam 1,0
Kenya 0,9 Endonezya 1,0
Kamboçya 0,8 Lübnan 0,7
Tanzanya 0,7 Irak 0,6
Hindistan 0,7 Kamboçya 0,6
Mozambik 0,7 Çin 0,4
Kaynak: OECD Data Platform on Development Finance for the Sustainable Ocean Economy, PwC Analizi

84 SÜRDÜRÜLEBİLİR EKONOMİ & MADE IN TÜRKİYE