Page 43 - Vizyon 2023

Harun ÇALLI
ASÜD Yönetim Kurulu Başkanı

2012 yılı Türkiye süt üretiminin %91,82’si inek, % 5,79’u eden çok büyük bir gıda güvenirliği sorunudur. Çünkü sanayici
koyun, % 2,12’si keçi, % 0,27’si ise manda sütünden oluş- tarafından kalite yetersizliği sebebiyle kabul edilmeyen sütler,
maktadır. Dünya’da üretilen sütün % 85’i, AB (27)’de % 83,5’i merdiven altı işletmeler tarafından kayıt dışı olarak ve gıda gü-
inekten elde edilmektedir. Türkiye’de sütler daha çok batı il- venliğinden uzak biçimde işlenmektedir.
lerinden elde edilmekte olup sırasıyla İzmir, Balıkesir, Konya, Çiğ sütler TÜİK verilerine göre, 2009 yılında 1570 süt ürün-
Aydın, Çanakkale, Denizli, Burdur illerinden elde edilmektedir. leri işletme tesisinde 2010 yılında da 1502 tesiste işlenmek-
Türkiye’de tarımsal ürünler içinde en yüksek üretim değeri tedir. Bu sayının %21,84’ünü dondurma üretimi oluşturmakta
çiğ süte aittir. Bu alanda yeni yatırımlar da artış göstermek- olup geri kalan %78,16’sını ise süt, yoğurt, ayran, peynir, tere-
tedir. Gıda sanayi içinde % 16 üretim değerine sahip süt ve yağı ve sütlü tatlılar oluşturmaktadır.
süt ürünleri sanayi, ülke ekonomisine sağladığı katma değer Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın verilerine göre 15
ve kırsal kalkınmanın gerçekleştirilmesi açısından son derece Temmuz 2013 itibarıyla onay alan süt ve süt ürünleri işletmesi
önemli bir alt sektördür. sayısı 858 adettir. Yılsonuna kadar modernizasyon planı veren
Üretilen sütün yaklaşık %20’si üretim yerinde , %20’si işletme sayısı miktarı bilinmemekle birlikte bu sayının 1300
sokak sütü olarak, %33’ü mandıralarda, % 27’si ise modern civarında olacağı tahmin edilmektedir. Bu işletmelerde Çizelge
işletmelerde değerlendirilmektedir. 2012 yılında kayıt altına 2’deki ürünlere işlenmektedir. 2012 de 1.250 bin ton içme sütü,
alınabilen çiğ süt miktarı (İnek sütü), 7.932.485 tondur. Bu 563bin ton peynir, 1.053 bin ton yoğurt, 508 bin ton ayran, 40
miktar üretilen toplam inek sütünün %46,66’sına karşılık gel- bin ton tereyağı, 84 bin ton süttozu, 300 bin ton dondurma
mektedir. üretimi gerçekleştirilmiştir.
Görüldüğü gibi Türkiye’de üretilen çiğ sütün büyük bir kıs- TÜİK’in açıkladığı veriler göz önüne alındığında 2013 yılında
mı sokak sütü satışı ve merdiven altı işletmelerde işlenmekte toplanan inek sütü miktarı ilk beş ayda 3.467.871 ton olarak
olup kayıt dışıdır. Bu durum sektörde oluşturduğu haksız re- gerçekleşmiştir.
kabetin yanında hayvandan insana geçen birçok hastalığın kol Bu geçen senenin aynı dönem rakamlarına göre sanayiye
gezdiği ülkemiz için tüketicinin sağlığını ciddi bir şekilde tehdit -%1,8 daha az inek sütü gittiğini göstermektedir.

43