Page 56 - Bankacılık & Finans

2001 Yılı ve Sonrasında Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası

2001 yılında yaşanan ekonomik krizin ardından 22 Şubat 2001 tarihinde dalgalı kur rejimine geçilmiştir
ve ekonomide bir yapısal dönüşüm süreci başlamıştır. 2001 yılı aynı zamanda, enflasyon ile mücadele
için de dönüm noktasıdır. Ülkemizde 2001 yılından önce uzun süre yüksek enflasyon yaşanmış, ancak
uygulanan politikalar ve alınan önlemler enflasyonu düşürmede yeterli olamamıştır. Bunun
nedenleri;
• Para politikasının temel amacının belirlenmemiş olması,
• Merkez Bankasına birbiriyle çelişen farklı görevlerin verilmiş olması,
• Merkez Bankasının Hazineye kısa vadeli avans (borç) sağlamasıydı.

Yapısal dönüşüm sürecinin başında Merkez Bankası Kanunu’nda önemli değişiklikler yapılmıştır.
25 Nisan 2001 tarihinde gerçekleştirilen değişikliklerin en önemlisi Merkez Bankasının “temel
amacının fiyat istikrarını sağlamak” olduğunun Kanun’da açıkça tanımlanması olmuştur. Bununla
beraber, bankaların uygulayacağı para politikasını ve kullanacağı para politikası araçlarını doğrudan
kendisinin belirleyeceği Kanun’da ifade edilmiş ve böylelikle Bankaya pek çok gelişmiş ülkede
olduğu gibi araç bağımsızlığı verilmiştir. Kanun’da ayrıca, Bankanın, fiyat istikrarını sağlama amacı
ile çelişmemek kaydıyla Hükûmetin büyüme ve istihdam politikalarını destekleyeceği belirtilmiştir.

Merkez Bankası Kanunu’nda gerçekleştirilen temel değişikliklerden bir diğeri ise Merkez Bankasının
Hazine ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarına avans vermesinin, kredi açmasının ve bu kuruluşların
ihraç ettiği borçlanma araçlarını birincil piyasadan satın almasının yasaklanmasıdır. Böylelikle
Merkez Bankasının kamunun finansman ihtiyacını karşılayacak bir kaynak olarak kullanılmasının
önüne geçilmiştir. Bu değişiklik aynı zamanda enflasyonun temel nedenlerinden biri olan kamu
açıklarının parasallaştırılmasının ortadan kaldırılması açısından da son derece önemlidir. 2001
yılında yapılan kanun değişikliği ile finansal istikrarı sağlamak Bankanın destekleyici amacı olarak
tanımlanmıştır.

Tüm bu değişim sürecinde uygulanan para politikası stratejisinin de değiştirilmesi kararlaştırılmıştır.
Temel amaç olan fiyat istikrarı doğrultusunda 2002 yılından itibaren, “enflasyon hedeflemesi

56 2023'E 3 KALA: BANKACILIK & FİNANS