Page 69 - Gıda Tarım & Hayvancılık

Tarım-Gıda Sektöründe Değişim ve Türkiye payları azalmaktadır. Gelişmekte olan ülkeler
Türkiye’de son yirmi yılda tarım-gıda ile diğer yüksek oranda büyümenin hem ihracat hem de
sektörlerin ihracat ve ithalatları birbirlerine yakın ithalat tarafında yer almaktadır. Güney Amerika
oranlarda büyümüştür. Tarım-gıda dışı sektörlerin ülkeleri ihracat, artan gelirleriyle özellikle Afrika
faydalandığı ticaret serbestisinden faydalanma ülkeleri ithalat tarafında önde yer almaktadır.
imkanı olmayan sektörün ihracat başarısı
gelecek için ümit vericidir. Sektör bir yandan Çok sayıda ürün, çeşit, yöntem ve çevresel faktörler
geleneksel ihraç ürünlerinden meyve, sebze ve nedeniyle zaten karmaşık olan tarım-gıda değer
sert kabukluların ihracatını artırırken, işlenmiş zinciri daha da karmaşık hale gelmektedir. Besin,
gıda sanayii ürünleri ihracatını da küçük adımlarla yem ve giyecek hammaddesi üretmesi beklenen
da olsa artırmayı başarmıştır. Küçük adımların tarıma yeni görevler (biyoyakıt, ekosistemi koruma,
büyümesi gerekmektedir, aksi durumda Türkiye sağlıklı yaşam) yükleniyor. Teknolojik gelişmeler
hızla değişen dünya tarım-gıda dış ticaretinde yeni olanaklar (biyoteknoloji, IT teknolojisindeki
bulunduğu pozisyonu kaybedebilir gelişmeler) yaratıyor. Yeni açılan piyasalar (Afrika,
BDT ve Asya) gıda talebini yılda % 1.1 artırıyor. Çok
Eski “tarım”, artık “tarım-gıda” haline gelmiştir taraflı ticaret anlaşmalarından ikili veya bölgesel
ve sektör, diğer sektörlere benzer şekilde, ticaret anlaşmalarına kayış, dış ticaret ortamını
ulusal sınırları aşan kurumsal ağ desteği daha zorlaştırarak, belirsizliği artırmaktadır.
ile dünya piyasasına mal ve ürün arz eden,
“ticaretin uluslararasılaşmasının” hızla arttığı bir Zincirin son halkası olan gıda tüketicileri
görünümdedir. Bu değişim, çiftçileri, imalatçıları, artık yalnızca tüketecekleri ürünün içerik ve
pazarlamacıları, perakendecileri, tüketicileri, güvenirliğini merak etmekle kalmıyor; aynı
mal ve ürün akışına müdahale eden hükümetleri zamanda nasıl üretildiği, çevresel ve sosyal etkileri
etkilemektedir. ile de ilgilenmektedir. Bu durum yeni standartlar,
sertifikalar, çevresel ayak izi, organik yiyecekler,
Tarımsal üretimde, imalat ve dağıtım düzeylerinde GDO gibi konuları gündeme getirmektedir.
teknik gelişmeler iş ilişkilerini yeniden
yapılandırmaktadır. Tarım ve gıda politikaları yeni Dünyada Tarım ve Gıda
teknolojilerin geliştirilmesinde ve uygulamaya Tarımsal katma değer değişik tanımlara göre
konulmasında etkili olmaktadır. Rekabetçi tarım dünya GSYH’sının % 3-% 6’sını oluşturmaktadır.
ve gıdanın gelişmesi için, önce tarım mallarında, Türkiye’de de 1970’lerde % 30 olan bu oran
kullanılan üretim faktörlerinde ve tarım günümüzde % 8’e düşmüştür. Toplam GSYH’nın
politikalarında anlayış değişikliklerinin yerleşmesi % 78’ini üreten 20 ülke, tarımsal GSYH’nın da %
gerekmektedir. 56’sını oluşturmaktadır. Dünyanın 18’inci büyük
ekonomisi olan Türkiye, tarımsal katma değerde
Artık tarım-dışı sektörlerde olduğu gibi tedarik 9’uncu sıraya yükselmektedir.
zincirinde sadece girmek değil, kalıcılık sağlamak
ve hatta değer zincirinde yer edinmek zorunlu Dünyada 800 milyonun üzerinde nüfus yaşamını

hale gelmiştir. Parçal ve geçici tedbirlerle sektörde idame ettirebilmek için gerekli enerjiyi sağlayacak
rekabetçi kalmanın olanağı yoktur. düzeyde bile beslenememektedir. Enerji
gereksinimini çalışabilecek düzeye yükseltirsek bu
Dünya tarım-gıda sektöründe Türkiye’nin sayı dünya nüfusunun % 17.5’ine karşılık gelen 1.25
konumunu tartışmaya açmak bu çalışmanın ana milyar kişiye varmaktadır.
amacını oluşturmaktadır. Türkiye’nin, kaynaklarını
daha iyi kullanmayı amaç edinerek, bir yandan Gıda güvenliği olmayan nüfusun büyük bir bölümü
tarım-gıda sektörünün ekonomiye katkısını gelişmekte olan ülkelerde, onun da büyük bir
artırması, diğer yandan dış piyasalarda belirli kısmı Asya ve Afrika’da yaşamaktadır. Dünyada
mal ve ürünler ve sorunlu piyasalar dışında yetersiz beslenenlerin % 40’tan fazlası Çin ve
varlığını sürdürülebilir bir yapıda kabul ettirmesi Hindistan’dadır. Türkiye’de yetersiz beslenenlerin
mümkündür. oranı istatistiksel açıdan anlamlı sınırların
altındadır. Son 40 yılda dünyada toplam dış ticaret
Tarım emtia fiyatlarının otuz yıllık ataletten yaklaşık 60 kat artarken, tüm kısıtlara rağmen
silkinmesi sektördeki değişim dalgasını görünür tarımsal dış ticaret 25 kat artmıştır. Tarımın, dış
hale getirmiştir. 2000’li yıllarda toplam ve kişi ticaret içindeki öneminde azalma yönündeki
başına dünya tarımsal üretimindeki artışlar görünümü, aslında dış ticaretin ve katma değerin
1990’ların üstünde gerçekleşmiştir. Üretim tarım ihracatı olarak sınıflandırılan işlenmemiş
artışındaki bölgesel farklılıklar tarım malları tarım ürünlerinden işlenmiş tarım ürünlerine
dış ticaret akımlarında değişimi beraberinde kayışından kaynaklanmaktadır. Nitekim son 25
getirmiştir. Üretim artışında Güney Doğu Asya ve yılda tarım ürünleri ihracatı 5.5 kat artarken, gıda
özellikle Güney Amerika öne çıkmakta, üretim ürünleri ihracatı 7 kat, giyim ihracatı 10 kat artış
artışı daha düşük seyreden Kuzey Amerika ve göstermiştir.
Avrupa’nın üretim ve dünya dış ticaretindeki

www.time-medya.com 69