Page 71 - Gıda Tarım & Hayvancılık

Doğal olarak, tarımda dünya piyasasının büyük Sınırlı sayıda firma, tarım ve gıda piyasaları
oyuncuları piyasanın arz veya talep tarafında gibi tarımsal girdi piyasalarının da önemli bir
farklılaşabiliyor. ABD ve Çin arz tarafında dünya bölümünü kontrol etmektedir.
tarımsal GSYH’sının % 26’sını, tarımsal istihdamın
% 35’ini (yalnız Çin), tarım ve gıda ihracatının % Türkiye’de Tarım-Gıda
15’ini sağlarken, talep tarafında toplam dünya Tarımın GSYH’ya katkısı beklendiği gibi 1970’lerin
GSYH’sının % 32’sini, nüfusun % 23’ü, ithalatın başında % 30’lardan 2014 yılında % 8’lere
% 19’u ve yetersiz beslenen nüfusun % 19’u düşmüştür. 1980’ler ve 1990’ların başlarında
(yalnız Çin) bu ülkelerdedir. ABD ve Çin’e diğer yavaşlayan düşüşle % 15-20 aralığında kalmış ve
6 ülkeyi eklediğimizde dünyada tarımsal arzın 2000’li yıllarda % 10’unun altına inmiştir. İstihdam
ve talebin yarısına yakının bu 8 ülke tarafından tarafında mutlak çalışan sayısı ve toplam içindeki
oluşturulduğunu görüyoruz. pay düşüş göstermiş, ancak ivme kazanamamıştır.
Son on yılda tarım-gıda ihracatının toplam ihracat
Dünya tarımına araştırma, bilgi, tartışma ve içindeki payı % 10’larda, ithalatınki ise % 5’lerde
anlaşma forumu görevleriyle yön veren BM seyretmektedir.
kurumları arasında FAO, WFP, IFAD, WTO, WHO,
WBG, IMF, BM dışında AB, OECD, araştırma Tarımda bitkisel üretimin her açıdan ağır
kurumları olarak CGIAR ve özellikle üyesi IFPRI, basmaktadır. Hayvancılık ürünlerinin toplam
sivil toplum kuruluşu olarak da OXFAM ve BMGF üretim değeri içindeki payı üçte biri ancak
sayılabilir. bulmaktadır. Üretimin yapısı politikaların
ağırlığını yansıtmaktan uzaktır. İç sübvansiyonlar
ADM Co, Bunge, Cargill ve Louis Dreyfus (ABCD genelde tarla ürünlerine yoğunlaşmaktadır.
Grubu) dörtlüsünün dünya tahıl ticaretinin %
75-90’ını yaptıkları tahmin edilmektedir. ABCD Üretim değerinde yaklaşık % 40 paya sahip
grubu yalnızca fiziki olarak tarım ürünleri ticareti sebze ve meyvelerin, fındık dışında politika
ile kalmamakta, gıda zincirinin her aşamasında, uygulamalarında ağırlıkları zayıftır. Tahıllardaki
girdi sağlayıcı, toprak sahibi, hayvan yetiştiricisi, yüksek koruma ve iç piyasaya müdahale
gıda üreticisi, finansör, nakliyeci, altyapı sağlayıcı, sonucunda hayvancılık üretimi etkilenmektedir.
olarak faaliyet göstermektedir. Bu firmalar giderek
tarım ürünlerini girdi olarak kullanan Hayvancılıktaki yüksek korumalar, yüksek girdi
sanayi ürünlerin üretim ve ticareti yönünde maliyetleri nedeniyle, tüketiciler çoğu hayvancılık
genişlemektedirler. ürününe AB ortalaması üstünde fiyat ödemek
durumunda kalmaktadırlar.
Gıda zincirinin diğer ucundaki, yani tüketiciye
sunulan gıda ürünlerinde dünya devlerine Dünya Bankası’nın yayınladığı istatistiklere göre
gelince, içeceklerde PepsiCo, Coca Cola, Nestle, 2014 öncesi tarımsal üretimde dünyada beşinci
Danone, Cadbury öne çıkarken, paketlenmiş gıda sırada olan Türkiye, 2014 yılında dokuzuncu
ürünlerinde Tyson Foods, JBS, Kraft Foods, Unilever, sırayı almaktadır. Geçtiğimiz on yıldaki olumlu
Mars, General Mills, Kellogg gibi tüketicilerin de iyi gelişmelere rağmen Türkiye işgücü verimliliğinde
bildiği firmalar öne çıkmaktadır. 30’lu, arazi verimliliğinde ise 20’li sıralardadır.

Bu firmaların yıllık gıda ve alkolsüz
içecek ciroları firma başına
10-40 milyar dolar arasında
değişmektedir.

Dünyada en büyük 10 paketlenmiş
gıda firmasının toplam içindeki
payı % 15, Nestle’nin tek başına
payı ise % 3’tür. Dünyada en büyük
10 alkolsüz içecek firmasının
piyasa payı 2009 yılında % 52,
Coca Cola ve PepsiCo ikilisinin
payı ise % 37’dir.
Uluslararası devlerin dünya
tarımını etkilemesi yalnız üretim,
işleme, depolama, pazarlama ve
ticaret aşamasında olmamakta
aynı zamanda tohum, gübre, ilaç,
makine gibi önemli girdilerin
temini aşamasında olmaktadır.

www.time-medya.com 71