Page 99 - Turkiye'de_Ulastirma

ASELSAN raylı araç çekiş

sistemlerini faaliyete başlattı

ASELSAN savunma elektroniğindeki bilgi birikimi ve teknolojik
altyapısını kullanarak, tramvay ve metro araçları için çekiş sistemi
tasarım ve geliştirme faaliyetlerini başlattı.

Elektronik teknolojisindeki gelişmeler ve elektrikli raylı ulaşım hatlarının yaygınlaşması nedeniyle,
raylı araçlardaki elektronik bileşenlerin payı artarak yüzde 40 seviyelerine ulaştı. Çekiş (cer) sistemleri
raylı araçların en kritik elektronik bileşeni olarak toplam araç maliyetinde oldukça yüksek bir paya sahip.
Türkiye’de üretilen raylı araçların tümünde çekiş sistemleri yurt dışından tedarik ediliyor. Bu nedenle,
Türkiye raylı araç sanayisi ağırlıklı olarak mekanik montaj ile sınırlı olup, elektronik bileşenlerde kayda
değer bir üretim mevcut değil.

Elektrikli raylı araçlar, çalışma gerilimleri ve çekiş güçlerine göre hafif raylı araçlar (tramvay, metro),
bölgesel ve yüksek hızlı trenler ile lokomotifler olmak üzere üç ana grupta değerlendiriliyor. Lokomotif
dışındaki yeni nesil araçların tümü, çekiş sistemlerinin dağıtık yapıda olması nedeniyle, EMU (Electric
Multiple Unit) olarak nitelendiriliyor.
Trenin ulaşacağı hıza, taşıyacağı yolcu sayısına ve üzerinde gideceği rayın eğimlerine bağlı olarak
belirlenen çekiş sistemi gücü, araç sayısına ve yapısına (2’li, 3’lü,4’lü vb.) uygun şekilde dağıtık olarak
tasarlanıyor. Dağıtık çekiş sistemi, modüler bileşenler ile gerektiği durumda farklı kombinasyonlarda
bir araya getirilerek farklı kabiliyetlerde (güç, kontrol tekniği vb) yeni bir çekiş sistemi oluşturulmasına
olanak sağlıyor.

Böylece tramvay için geliştirilen çekiş sistemi bileşenleri ile
Raylı araç çekiş sistemi, metro aracı veya banliyö araçları için çekiş sistemi oluşturu-
dünyadaki muadil ürün- labileceği gibi, araç hızları 160 km/saat olan bölgesel trenler
lere göre, ağırlık, hacim, ile hızı 250 km/saati aşan yüksek hızlı trenler için ortak çekiş
güç tüketimi, verimlilik, sistemleri kullanılabiliyor.
işletme, servis, bakım
masrafları yönünden, YÜKSEK HIZLI TRENE UYARLANABİLİYOR
yenilikçi tasarıma sahip Ölçeklenebilir yapısı ile tramvay ve metro araçları için ge-
olması ve yurtiçi imkan- liştirilen çekiş sistemi bölgesel tren ve yüksek hızlı tren
ların kullanılması nedeni setlerine uyarlanabilecek özellikte tasarlandı.
ile avantajlar sağlıyor.
ASELSAN çekiş sistemi elektroniği, modüler
yapı kurmaya uygun 250 kW çıkış gücüyle
cer motorunu süren Cer Motoru Kontrol/Sürücü Birimleri (CMSKB) ve Çekiş Kontrol
Birimi’nden (ÇKB) oluşuyor.

CMSKB, üzerindeki IGBT (Insulated Gate Bipolar Transistor) tabanlı güç mo-
dülleri, sayısal işlemci tabanlı elektronik kontrol donanımı ve gömülü yazılımı
ile ileri motor kontrol ve sürme algoritmaları koşturuyor. Güç modülleri araç
uygulamasına ve çalışma koşullarına göre özel soğutma teknikleri (doğal,
hava, sıvı) ile soğutuluyor. CMKSB, “CAN Open” haberleşme protokolü üze-
rinden ÇKB ile haberleşerek, dinamik ve rejeneratif frenleme, yüksek akım
ve gerilim kontrolü, vektör kontrol, paralel cer motoru sürme, yedekli ça-
lışma gibi işlevleri aldığı komutlara göre yerine getirmekte.
ÇKB ile tren kontrol bilgisayarı arasında IEC 61375-1 standardına uy-
gun haberleşme altyapısı mevcut. ÇKB bu altyapıyı kullanarak hız ve
ivme kontrolü, tork isteği üretme, hidrolik fren sistemi kontrolü, tren hızı
hesaplama, kayma giderme ve kurtarma modu gibi özgün çekiş kontrol
algoritmalarını, sayısal işlemci tabanlı teknolojiye sahip elektronik birimler
üzerinde çalıştırıyor. 99